Ademwerk bij chronische (pijn)klachten: dit is waarom het zo krachtig werkt
Constant pijn kan zorgen voor een hoop frustratie, angst en onzekerheid. Door je fysieke gesteldheid kan je niet (goed) doen wat je graag zou willen doen, en dat brengt ook mentale klachten met zich mee. Wat kan je doen om van chronische pijnklachten af te komen?
Chronische (pijn)klachten: hoe kan je ze helpen verminderen?
Wellicht heb je al vele behandelingen geprobeerd, en hebben die enige verlichting kunnen brengen, maar komen jouw klachten toch telkens weer terug. Alsof de wortels niet te pakken krijgt. Maar weet wel: er is altijd meer mogelijk om jouw gezondheid blijvend te herstellen, er is altijd een deur naar binnen.
“Opgeslagen, onderdrukte emoties kunnen zich vastzetten in het lichaam, vaak in de spieren of het bindweefsel, en daardoor voor (extra) problemen zorgen. Door je systeem te kalmeren, kun je veel winst behalen.”
Maureen Otten - holistisch fysiotherapeut en ademcoach bij VitaMaui
Maureen Otten heeft zich in dit onderwerp vastgebeten. Ze is holistisch fysiotherapeut én ademcoach, gedreven om mensen te helpen om blijvend te herstellen van chronische (pijn)klachten.
Toen Maureen zich een aantal jaar terug ging begeven in de wereld van de fysiotherapie, zag ze al snel dat het aanpakken van symptomen - waar een behandeling vaak uit bestond - slechts een oppervlakkige benadering is van de complexe onderliggende oorzaken van fysieke uitdagingen, en dat er altijd meer mee speelt dan puur ‘die pijnlijke spier’ of ‘dat stijve gewricht’. Dit is dan ook de drijfveer geweest voor het verbreden van haar horizon, en dieper te duiken in gebieden als ademhaling, stressmanagement, voeding, slaap en mindset, ingrediënten die allemaal essentieel zijn voor iemands gezondheid.
Waarom is die holistische kijk zo belangrijk voor echte verbetering van klachten? En welke rol speelt de adem hierin?
Maureen, ‘Leven met fysieke klachten is geen pretje’ lees ik op jouw website, jij hebt er zelf ervaring mee?
“Ik heb zelf ervaring met fysieke klachten vanuit de topsportwereld. Al op jonge leeftijd deed ik aan topsport, en eigenlijk was ik continu geblesseerd. Als ik dan weer een tijd niet mee kon doen met gymlessen, baalde ik als een stekker. En als ik bij de fysio was geweest en het weer even beter ging, was ik zó blij. Dit is ook mijn drijfveer geweest om fysiotherapie te gaan studeren: mensen weer blij te kunnen maken en hetgeen te kunnen laten doen wat zij het liefst willen, zonder daarbij beperkt te worden door hun fysieke gezondheid.
Eenmaal op weg als fysiotherapeut kwam ik er snel achter dat ik binnen de standaard behandelingen vooral symptomen aan het bestrijden was. Vaak zag ik mensen na een half jaar alweer terug. Ook viel op dat de klachten soms zelfs erger terugkwamen, puur omdat de focus lag op de symptomen, en niet op de oorzaak. Ik zag mensen het vertrouwen verliezen in de zorg, en in hun eigen lijf. Vooral dit laatste raakte me enorm. Ik heb me als tiener altijd een beetje een buitenbeentje en onzeker gevoeld. Ik was ook het vertrouwen kwijtgeraakt in mezelf, en in alle hulpverleners die ik zag.
Ik ontwikkelde een steeds grote behoefte om me verder te gaan verdiepen in gezondheid in de breedste zin van het woord, zodat ik vanuit een meer holistische aanpak kon gaan werken. inmiddels kan ik de klacht vanuit meerdere hoeken bekijken en aanpakken, en ook binnen de behandeling werken aan het stukje vertrouwen, het gezien en gehoord worden.”
“Het gaat altijd om jou als geheel. Leefstijl speelt een cruciale rol in het herstel van klachten.”
Hoe zou je 'holistisch fysiotherapeut' willen omschrijven?
“Holistisch betekent voor mij dat je kijkt naar het hele plaatje. Niet enkel naar die pijnlijke spier of dat stijve gewricht, maar naar de mens als geheel.
Het gaat altijd om jou als geheel. Stel, je komt met een pijnlijke elleboog en ik zou me alleen daarop focussen, dan ga ik voorbij aan een heel systeem dat erachter zit, van overtuigingen, slechte voeding en tekorten, onrust, stress, verkeerde houding en ongezonde leefstijlgewoonten. Het is alsof je een lekkage repareert met klei. Het zal vast een tijdje het water tegenhouden, maar het is nooit houdbaar. Beter kijk je waar het lek vandaan komt, door je te focussen op de gehele gezondheid. Dit betreft je hele leefstijl, inclusief voeding, beweging, ademhaling, mindset en ontspanning. Leefstijl speelt immers een cruciale rol in het herstel van klachten.”
“Voor je lijf is de constante pijn en het ongemak een signaal van gevaar. Het triggert je sympathische zenuwstelsel, ofwel de kant van actie en stress. ”
Hoe ga jij als holistisch fysiotherapeut te werk?
“Ik vind het in de eerste plaats erg belangrijk om een veilige setting te creëren waarin mensen zich gehoord en begrepen voelen. In plaats van aan de slag te gaan met kant-en-klare protocollen, zal ik altijd eerst goed proberen te luisteren naar iemand wensen en verlangens.
Voor mij gaat het om drie dingen als ik met je te werk ga. Ten eerste dus het begrepen worden. Hiervoor is het noodzakelijk om eerst te begrijpen wat er aan de hand is. Waarom herstel je niet? Wat is de onderliggende oorzaak? Daarnaast zal ik vooral kijken naar mogelijkheden, mogelijkheden waar je met arts wellicht nooit over hebt gesproken, en die jij wellicht niet hebt gezien. We maken dan samen een plan op basis van jouw verlangens, van wat jij diep van binnen wilt.
Ten twee focus ik me op het vertrouwen in je jezelf en je lichaam. Zonder vertrouwen in jezelf en in de mogelijkheden die er zijn, kom je niet vooruit. Wat staat er op dit moment in de weg van het herstel, zowel fysiek, mentaal als emotioneel? En hoe kunnen we dit doorbreken? Pas als je kracht, veiligheid en vertrouwen in jezelf hebt, kunnen we werken aan het oorspronkelijke probleem.
Als laatste, en uiteraard niet als minste, gaat het om het verbeteren van je gezondheid. Als je begrijpt wat de onderliggende oorzaken zijn van je klachten, en je weer wat vertrouwen hebt in jouw mogelijkheden, staat je gezondheid centraal: je fysieke gezondheid, voeding, slaap, beweging, ademhaling, stress-ontspanning, mindset, en overtuigingen. Waarbij alles er nog steeds gericht is op jouw wensen, en om weer te kunnen doen waar jij blij van wordt.”
“Functioneel leren ademen is echt een lifechanger, voor iedereen. En helemaal als je gezondheidsklachten hebt.”
Op welke manier helpt ademwerk bij herstel van chronische (pijn)klachten?
“Als je kijkt naar chronische (pijn)klachten, zijn een aantal dingen belangrijk, namelijk: ontspanning in je lijf, verbinding mét je lijf en kunnen herstellen van schade die je oploopt gedurende de dag en die al langer in je lijf zit.
Voor je lijf is de constante pijn en het ongemak een signaal van gevaar. Het triggert je sympathische zenuwstelsel, ofwel de kant van actie en stress. Hierbij gaat je hart sneller kloppen, je ademhaling versnelt, gaat naar de borst en door je mond, en je spieren gaan meer gespannen staan. Je staat klaar voor actie. Dit is geen optimale staat om in te herstellen en te ontspannen natuurlijk.
De ademhaling kun je zien als een lichtschakelaar tussen aan en uit, actie en ontspanning. Door bewust je ademhaling te sturen, kun je je lijf als het ware voor de gek houden. Stel je zit rustig op de bank en gaat hyperventilerend ademen, dan sta je binnen 10 seconden helemaal áán. Je krijgt het warm, je gaat zweten, adrenaline giert door je lijf. Maar andersom werkt dit natuurlijk ook: als je lijf in standje actie en gevaar staat, kun je je ademhaling inzetten om weer rustig te worden.
Uiteindelijk gaat het om het activeren van je parasympatische zenuwstelsel: je rust- en herstelkant. In dit systeem kan je lijf ontspannen, kun je herstellen, kun je spijsverteren, kan je immuunsysteem zijn werk doen én kun je verbinding maken met je lichaam en luisteren naar wat het nodig heeft. Bij chronische klachten is dit een grote win, omdat het simpelweg al die jaren niet in de herstelmodus heeft gezeten.
Een bijkomend voordeel van het spelen met je adem, is dat er niet alleen fysiek het een en ander verschuift, maar ook mentaal emotioneel. Zo zie ik dagelijks in de praktijk dat er met een ademsessie oude ballast uitkomt, waardoor er letterlijk en figuurlijk meer ruimte ontstaat. Opgeslagen, onderdrukte emoties kunnen zich namelijk vastzetten in het lichaam, vaak in de spieren of het bindweefsel, en daardoor voor nog meer problemen zorgen. Door te landen in je lijf, je emoties te laten stromen en je systeem te kalmeren kun je veel winst behalen.”
“Ademen lijkt heel simpel, maar gaat toch vaak ‘verkeerd’. ”
Als je nog nooit iets met ademwerk hebt gedaan, waar kan je dan het beste starten?
“Er zijn een aantal dingen waar je vandaag nog mee kunt starten. Het allerbelangrijkste is adembewustzijn. Zet 3 tot 5 keer op een dag een wekkertje, leg je ene hand op je buik en je andere op je borst, en adem in. Voel je welke hand er (eerst) gaat bewegen? Komt er veel of weinig lucht binnen? Adem je via je neus of mond? Diep of oppervlakkig? Zo’n incheck moment vertelt je in welk systeem je zit; je rust- of actiemodus. Vanuit daar kun je je afvragen wat op dat moment het meest functioneel is.
Een redelijk makkelijke oefening om je systeem te kalmeren is de X2 oefening. Hierbij adem je een x aantal seconden in via je neus naar je buik en dan 2 x zo lang uit. Dus bijvoorbeeld 3 seconden in, 6 seconden uit. Dit kalmeert je systeem al.
Ik raad aan om altijd eerst een keer een ademsessie te doen bij een ademcoach. Ademen lijkt heel simpel, maar gaat toch vaak ‘verkeerd’. Als je denkt in je buik te ademen maar je ademt stiekem in je borst, heb je toch nog een sympatische activiteit en kun je dus niet zo diep ontspannen. Functioneel leren ademen is naar mijn idee echt een lifechanger voor iedereen, helemaal als je gezondheidsklachten hebt.”
“Het hoeft allemaal niet lang te duren, als je het consistent doet, heb je aan 2 tot 5 minuten ademen genoeg. ”
Hoe ziet jouw eigen dagelijkse routine om gezond te blijven eruit, wat mag hierin niet ontbreken?
“Ademwerk is bij mij verweven door de dag. Ik doe in ieder geval als ik wakker word een ademoefening die me helpt om te komen in de staat die ik nodig heb. Soms is dat activerend, soms is dat ontspannend. Voor het eten kalmeer ik mijn systeem zodat mijn spijsvertering zijn werk kan doen. En ‘s avonds in bed doe ik een slaapverwekkende ademoefening zodat ik helemaal ontspannen in een diepe slaap kan vallen. Het hoeft allemaal niet lang te duren, als je het consistent doet, heb je aan 2 tot 5 minuten genoeg.
Daarnaast check ik dus regelmatig in, door me gewoon even bewust te worden van mijn ademhaling. Ik let dan op hoe ik op dat moment adem, en of dit past bij hetgeen wat nodig heb. Daar ligt heel veel winst denk ik, voor iedereen.
Los van bewust ademen vind ik het belangrijk om gevarieerd te eten, regelmatig te sporten en af en toe een ijsbad te nemen. Ik probeer mezelf zoveel mogelijk uit te dagen, de extremen op te zoeken. Van klimmen op grote hoogte tot 140 kilometer over het strand lopen. Van ijsbaden tot saunarituelen. Om vanuit daar ook de extreme ontspanning in te gaan. Dat is naar mijn idee balans. Niet het blijven in een comfortzone, maar vol van de ene kant naar de andere kant gaan en daar stabiel in blijven en van herstellen.”
Lees ook: ZO GEBRUIK JE JE ADEMHALING OM CHRONISCHE PIJN TE VERMINDEREN
Extra tip: De Pijn Reset Methode is een online pijncursus waarmee jouw (chronische) pijnklachten opgelost kunnen worden, gemaakt door Maikel Korbmacher, pijnspecialist en fysiotherapeut. Lees meer
Maureen Otten - VitaMaui
Kijk voor meer informatie over Maureen Otten op vitamaui.nl. Of kom proeven van de holistische aanpak op een van haar adem- en ijsbadworkshops.
Meer goede ademcoaches bij jou in de buurt, vind je in de ademcoach finder.
Bekijk ook:
