Het werken met de adem is niets nieuws, de populariteit en bekendheid van ademwerk is dat wel. Steeds meer mensen ontdekken de adem als tool voor een meer ontspannen, gezonder en bewuster leven, voor heling en transformatie, voor persoonlijke ontwikkeling en spirituele groei. Hiermee groeit ook het aantal ademcoaches om hierbij de juiste begeleiding en inspiratie te bieden, maar zie je ook het aantal producten en diensten rondom ademhalen een grote vlucht nemen. Een mooie beweging.

Manja Litjens - schrijfster van het kinderboek Sara en het geheim van vriendje Adem

Een tijdje terug kreeg ik een mail van Manja Litjens, schrijfster van het kinderboek ‘Sara en het geheim van vriendje Adem’. Tussen alle must-read ademboeken die ik verzamel, stond nog geen kinderboek over de adem, was Manja opgevallen. Daar had Manja helemaal gelijk in, en ik ben blij dat ze die opmerking - terecht - maakte. Een boek over bewust ademhalen voor kinderen is super belangrijk, leuk en heilzaam!

Manja helpt als kinderontspancoach (gevoelige) kinderen weer lekker in hun vel te zitten en om de energiebalans tussen lijf en hoofd te herstellen met creativiteit, ouder & kind yoga en meditatie. Mooi werk! Ik raakte verder in contact met Manja en werd benieuwd naar haar verhaal. Wat inspireerde haar tot het maken van een kinderboek over adem? Hoe verweeft ze de adem in haar werk, en haar gezinsleven? Waar kunnen ouders op letten bij hun kinderen? Hier geeft ze antwoord op al deze vragen. Ontmoet Manja Litjens.

“Dat je adem een fantastische zelfhulptool is, kun je wel snappen met je hoofd, maar door het ook echt te ervaren vergeet je het nooit meer.”

Wil je jezelf voorstellen, Manja?

“Zeker. Ik ben Manja, moeder van twee en creatief en lichaamsgericht kindercoach. Ik geloof erin dat er eerst een stukje ontspanning nodig is, voordat je op een dieper niveau inzichten kan opdoen, kennis kan opslurpen en voelen hoe het echt met je gaat.

Ook werk ik al jarenlang in het wetenschappelijk onderzoek, sinds begin 2021 doe ik dat in het kinderziekenhuis. Ik vind het werken met mensen heel inspirerend en ben oprecht nieuwsgierig naar de persoon en mogelijkheden die er wél zijn.

Al meer dan 10 jaar doe ik aan hatha yoga. Ik kom tot rust in de natuur en als ik met mijn handen (creatief) bezig ben. Een doener ben ik met een hoofd vol ideeën en wil graag mensen helpen. Mijn valkuil is dan ook dat ik te veel doe en mezelf vergeet. Mijn lichaamssignalen neem ik dan inmiddels ook serieus.”

Je hebt een kinderboek over de adem geschreven, waar gaat het precies over?

“In het boek, Sara en het geheim van vriendje Adem, ga je mee op reis in je lichaam en ontdek je een vriend voor het leven. Je ervaart tijdens het verhaal wat een diepe ademhaling met je doet en hoe je jezelf kan helpen rustiger en ontspannender te worden. Daar heb je geen externe tools voor nodig.

Na het verhaal ga je je inzichten verdiepen door het vormgeven van je eigen ademvriend en hoe en wanneer vriendje Adem jou het beste kan helpen. Iemand kan het je wel vertellen, maar als je het zelf bedenkt, werkt het vele malen beter op de lange termijn. Dat je adem een fantastische zelfhulptool is, kun je allemaal wel snappen met je hoofd, maar door het ook echt te ervaren vergeet je het nooit meer.”

“Dankzij de adem kun je langzaam de ontspanning toelaten, in je lijf zakken en daarna rustiger in slaap vallen.”

Whatever it is, the way you tell your story online can make all the difference.

Hoe kwam je tot het creëren van dit boek?

“Het verhaal ontstond een paar jaar eerder, tijdens een bezorgde nacht, toen we op de rand balanceerden van een plotseling verlies. Ineens kwam dit verhaal tot me. Het gaf mij zelf troost en veiligheid, maar het hielp ook mijn kinderen bij het slapen, verwerken en het loslaten van spanningen en zorgen in deze intens verdrietige periode.

Als je alleen in bed ligt, je zorgen maakt en je niet kunt slapen, kan dat erg eenzaam voelen. Wanneer je de onrust in je lijf en hoofd maar niet tot rust kunt brengen, dan is het erg fijn te weten dat je niet alleen bent en er altijd een mogelijkheid is om in je lichaam mee op reis te gaan. Dankzij de adem kun je langzaam de ontspanning toelaten, in je lijf zakken en daarna rustiger in slaap vallen. Je kunt je hoofd zo even rust geven van al die hersenspinsels.

Als volwassene kost het vaak maanden, dan niet jaren om de adem in een vaste hulpbron te transformeren. Dat vergt oefening, oefening, oefening en voelt vaak als een worsteling. Kinderen daarentegen lezen mijn boek en passen het direct toe. Zij hoeven niet door lagen blokkades heen en denken er niet teveel over na. In mijn boek komt de adem daadwerkelijk tot leven als personage, dat maakt dat je via meerdere zintuigen met de adem bezig bent. Dat blijft hangen.”

Hoe is de adem verweven in jouw werk als kindercoach?

“Ik heb een holistische werkwijze in mijn kindercoaching waarin de adem een grote rol speelt, zowel tijdens een lichaamsgerichte oefening als een tekenopdracht. Ik geef elk kind een ontspanbox met onder meer mijn boek en yogakaarten, zodat er thuis verder geoefend kan worden met ontspanning, gronding en de verbinding tussen ouder en kind.

Als een kind komt, beginnen we vaak met een gezamenlijke oefening met een van de ouders erbij. We landen en creëren ruimte in lijf én hoofd, voordat ik met het kind verder ga met de hulpvraag. Het versterkt de binding tussen ouder en kind, wat alleen maar meer bijdraagt aan het gezinsgeluk.

Ouders voelen zich vaak machteloos als hun kind niet gelukkig is, terwijl ze wel degelijk een belangrijke rol kunnen spelen in het helpen bij ontspanning. Daar hoort de adem zeker bij. De ouder wordt er bovendien zelf ook veel kalmer van, wat bijdraagt aan een positieve wisselwerking. De oplossingen voor eigen problemen weet het kind zelf vaak prima te vinden.”

“Als er irritatie is bij ons thuis dan zijn mijn kinderen de eersten die roepen: ‘Mama: adem in, adem uit, ontspan’. ”

En voor jezelf en je gezin, hoe gebruiken jullie de adem?

“Mijn kinderen groeien op met vriendje Adem, yoga en mindfulness. Ik gaf tot voor de coronasituatie samen met een van de kinderen regelmatig ouder & kind yogaworkshops om te laten zien dat het niet gaat om de perfecte houding, maar om het plezier samen en het bezig zijn met ontspanning en adem.

Als er irritatie is bij ons thuis dan zijn mijn kinderen de eersten die roepen: 'Mama: adem in, adem uit, ontspan'. Als ik zie dat mijn kinderen bij boosheid hun hele lichaam onder spanning zetten en alles vastzetten, probeer ik ze als eerste bewust te maken om door te ademen en hun samengebalde vuisten weer te openen. Zodat het weer kan stromen en de boosheid de ruimte krijgt om te kunnen zakken als het genoeg is geweest. Dat kan met een subtiel gebaar, en die herkennen ze inmiddels. Opgekropte emoties leiden uiteindelijk tot spanningen en klachten, dus geef ze de ruimte. Emoties hebben een functie.

Zelf ben ik een voeler, ik let op mijn lijf en dan vooral op mijn buik. Als ik last heb van stress zet ik mijn buik onbewust op slot. Mijn adem blijft dan lang hoog zitten en ik zit dan teveel in mijn hoofd. Inmiddels heb ik heel wat ademoefeningen in mijn rugzak die, zonder dat ik hoef te duwen, zorgen dat ik meer ruimte creëer zodat mijn adem weer kan zakken. Buiten wandelen en de focus naar mijn voeten brengen werkt bijvoorbeeld ook erg goed. Je adem volgt je aandacht.”

“Vertrouwen op mijn lijf, rustig blijven en ademoefeningen doen om meer ruimte te creëren, zorgden ervoor dat ik weer langzaam tot mezelf kwam. ”

“Tijdens mijn burn-out periode, alweer meer dan tien jaar geleden, kwam ik voor het eerst in aanraking met yoga en beloofde ik mezelf er nooit meer mee te stoppen. Ik ervaarde eerst strijd met mezelf op de mat, ik wilde de houdingen goed doen en voelde de competitie naar anderen. Langzaam kwam daar meer rust, ontspanning en acceptatie in. Met mijn neus naar de grond kan ik nog steeds niet, maar daar gaat yoga niet over. Het gaat om het bewustzijn van de mogelijkheden voor jouw lijf op dat moment, en dat is goed genoeg. Mijn adem helpt me om tijdens de les meer ruimte in mijn lijf te creëren, na de les ervaar ik weer volledige balans.

Maar mijn adem is ook weleens mijn grootste vijand geweest. In tijden van paniekaanvallen tijdens mijn burn-out, maar ook na de intense periode van verlies, wilde ik het liefst zo snel mogelijk van mijn lichaam weg. Mijn adem voelde zo vreselijk hoog en ik kreeg hem maar niet gezakt. De spanning zette alles op slot. Rustig blijven, ademoefeningen doen en durven vertrouwen op mijn lijf: dit creëerde weer meer ruimte en zorgde ervoor dat ik langzaam tot mezelf kwam. Gek genoeg voelde mijn adem zowel de vijand, als de vriend die hielp weer in balans te komen.”

“Je kunt je kind letterlijk weer op adem laten komen door vaker rustmomenten in te bouwen. Zeker voor prikkelgevoelige kinderen is dit essentieel.”

Waar kunnen ouders op letten bij de ademhaling van hun kinderen?

“Als kinderen spanningen en zorgen hebben en als ze veel in hun hoofd blijven en piekeren, dan zie je dat aan hun lijf en gedrag. Er ontstaat verkramping: schouders hoog, slecht inslapen, buikpijn, hoofdpijn, angstig of last van veel emoties.

Kinderen worden stiller of juist druk in hun beweging en praten. Je adem kan dan niet meer goed naar je buik, en dus blijf je hoger ademen. Dat kan je kind een onrustig en wiebelig gevoel geven en leiden tot irritatie.

Als ouder is het belangrijk te signaleren van wat er gebeurt en je af te vragen wat de behoefte achter het gedrag zou kunnen zijn. Oprecht luisteren draagt bij aan het terug in verbinding komen en het ruimte geven aan de ontspanning. Je kunt je kind letterlijk weer op adem laten komen door vaker rustmomenten in te bouwen. Zeker voor prikkelgevoelige kinderen is dit essentieel.”

“Wanneer je kind de hele dag maar doorgaat en continu prikkels om zich heen heeft, is het niet realistisch dat het direct gaat slapen als het in bed ligt. ”

Welk advies kan je geven aan ouders, hoe kunnen ze dit doen?

“Door vaker even te stoppen met doen en gewoon te 'zijn'. Wat minder te plannen, go with the flow. De leukste dingen ontstaan spontaan. In onze veeleisende maatschappij die altijd ‘aan’ staat, hebben we het als mens nodig om oplaadmomenten in te lassen, anders houden we het niet vol. Daar kan je maar beter jong mee beginnen, zodat je leert herkennen wat je nodig hebt en wanneer je op de rem moet trappen.

Weten waar je blij van wordt en wat bij jou past vraagt om reflectie. Dan heb ik het niet alleen over activiteiten, maar ook over voeding, keuzes op het gebied van vrienden, kleding, spullen en studie. In de actiemodus mis je de subtiele lichaamssignalen, en zodra ze nadrukkelijk aanwezig zijn heb je veel langer de tijd voor herstel nodig. Die tijd nemen we niet of we vinden dat we die niet hebben, want er moet nog zoveel.

Kinderen komen om in de clubjes, maar lekker spelen zonder iets te moeten is er haast niet meer bij. Verveling willen we als ouders graag zo snel mogelijk oplossen. Jammer! Wanneer je hoofd vol zit met alles wat moet, is er geen ruimte voor creativiteit of anders denken, laat staan voor ontspanning. Balans tussen inspanning en ontspanning is noodzakelijk om gezond te blijven.

Een heel kort stiltemoment inlassen kan al veel goeds doen. Dat betekent niet dat je passief op de bank moet gaan hangen, maar juist even geen geluid en flikkerend beeld om je heen, geen tv, tablet en games. Dat zijn nog meer prikkels, ook al lijkt je kind zo lekker rustig. Maar wacht maar tot het ding uitgaat, en wat er dan met je kind gebeurt.

Het gaat erom dat jouw systeem een moment krijgt om te verwerken en op te laden. Wanneer je kind de hele dag maar doorgaat en continu prikkels om zich heen heeft, is het niet realistisch dat het direct gaat slapen als het in bed ligt. Zeker hooggevoelige kinderen hebben meer verwerkingstijd nodig en dus meer rust. Dan komt je kind echt beter tot zijn recht. Je komt letterlijk even op adem, land weer terug in je lichaam, ontspant en je hoofd wordt leger. Je bestaat uit een lijf én hoofd en de balans hier tussen is belangrijk.”

Sara en het geheim van vriendje Adem

Benieuwd naar het boek van Manja? Het is echt een superleuk en goed gemaakt boekje, erg waardevol voor kids (vanaf ± 5 jaar).

In Sara en het geheim van vriendje Adem ontdekken kinderen hoe ze vriendschap kunnen sluiten met hun eigen adem. Je kind ervaart, beleeft en leert in dit verhaal wat een diepe ademhaling met hem of haar doet. Zo leert het zelf hoe met spanningen en stress om te gaan, hoe het beter prikkels kan verwerken, hoe het angsten kan verminderen en lekker in slaap kan vallen. Allemaal dankzij vriendje Adem, die in dit kinderboek op een speelse manier tot leven komt. Je kind krijgt er een vriend voor het leven bij!