Onderzoek laat zien hoe hersenen een angstige ademhaling vertragen
Adem diep in, adem langzaam uit… We weten inmiddels dat we onszelf kunnen kalmeren en onze emoties kunnen reguleren door onze ademhaling te vertragen. Yoga, mindfulness en ademhalingsoefeningen helpen hierbij. Toch was er nog weinig wetenschappelijk inzicht in hoe onze hersenen bewust de ademhaling sturen, en of dit daadwerkelijk een direct effect heeft op angst en onze emotionele toestand.
Frontale cortex en ademhalingscentrum zijn gelinkt
Voor het eerst hebben neurowetenschappers nu een specifiek hersencircuit geïdentificeerd dat ademhaling vrijwillig reguleert. Het onderzoek werd uitgevoerd met muizen. Hierbij zagen de onderzoekers een groep hersencellen in de frontale cortex die verbinding maakt met de hersenstam, waar vitale processen zoals ademhalen worden aangestuurd. Wat zij hebben gezien suggereert dat deze verbinding - tussen de meer geavanceerde delen van onze hersenen en het ademhalingscentrum in de onderste hersenstam - ons in staat stelt onze ademhaling te kunnen coördineren met ons gedrag en onze emotionele toestand.
Het onderzoek, gepubliceerd in Nature Neuroscience, beschrijft een nieuwe reeks hersencellen en moleculen die met therapieën kunnen worden aangepakt om hyperventilatie te voorkomen en angst, paniek of posttraumatische stressstoornissen te reguleren.
Wetenschappelijke verklaring voor de gunstige effecten van trage ademhalingsoefeningen
Een van de onderzoekers legt uit: "Het lichaam reguleert zichzelf op natuurlijke wijze via diepe ademhalingen. Het afstemmen van onze ademhaling op onze emoties lijkt voor ons dus bijna intuïtief. Maar we wisten nog niet hoe dit in de hersenen werkte".
"Door een specifiek hersenmechanisme te identificeren dat verantwoordelijk is voor het vertragen van de ademhaling, kan onze bevinding een wetenschappelijke verklaring bieden voor de gunstige effecten van bijvoorbeeld ademwerk, yoga en mindfulness op het verlichten van negatieve emoties, en deze verder verankeren in de wetenschap."
De link tussen adem en emoties
Verschillende emotionele staten gaan altijd gepaard met een bepaald adempatroon. Als bijvoorbeeld angst toeneemt of afneemt, geldt dat ook voor de ademhalingsfrequentie. Ondanks deze ogenschijnlijk voor de hand liggende connectie tussen emotionele regulatie en ademhaling, hadden eerdere onderzoeken alleen de onderbewuste ademhalingsmechanismen in de hersenstam onderzocht. In dit onderzoek zijn voor het eerst dus specifieke hersencircuits ontdekt die betrokken zijn bij dit mechanisme.
De onderzoekers vertrokken met de hypothese dat de frontale cortex van de hersenen, verantwoordelijk voor complexe gedachten en gedragingen, zou communiceren met de ‘medulla’, een gebied in de hersenstam dat de automatische ademhaling regelt. Bij de eerste experimenten om deze mogelijke verbinding te testen, ontdekten ze een mogelijk nieuw ademhalingscircuit: neuronen in een frontaal gebied bleken verbonden met een tussenliggend hersenstamgebied in de pons, dat vervolgens verbonden was met de medulla net daaronder.
Naast deze fysieke verbindingen van deze hersengebieden, is ook gekeken naar wat voor soort berichten ze elkaar zouden kunnen sturen. Ze zagen dat wanneer - tijdens ‘relaxte activiteiten’ - de verbinding tussen de cortex en de pons werd geactiveerd, muizen kalmer waren en langzamer ademden, maar wanneer muizen zich in angstwekkende situaties bevonden, nam deze communicatie af en ging de ademhaling omhoog. Bovendien: wanneer de onderzoekers dit cortex-pons-medulla-circuit bewust en kunstmatig stimuleerden / activeerden, vertraagde de ademhaling van de dieren en vertoonden ze minder tekenen van angst. En aan de andere kant, als onderzoekers dit circuit uitschakelden, ging de ademhaling omhoog en werden de muizen angstiger.
Een pil tegen angst en paniek?
De bevindingen doen de onderzoekers zich afvragen of ze medicijnen kunnen ontwikkelen die de neuronen activeren die de ademhaling vertragen, en zo bijvoorbeeld hyperventilatie bij paniekstoornissen kunnen voorkomen. “Ik wil deze bevindingen gebruiken om een yogapil te ontwerpen,” aldus een van de onderzoekers.
Bij acute paniek en angststoornissen zou dit zeker een interessant gegeven kunnen zijn. Al is ademhaling uiteindelijk iets wat we zelf kunnen beïnvloeden. En ook al vergt dat - zeker bij angst en paniek - wat oefening, in feite hebben we alles wat we nodig hebben, al natuurlijk in ons zitten.
Bron onderzoek: www.nature.com/articles/s41593-024-01799-w / Salk.edu
Jouw adem, jouw medicijn
In mijn boek Jouw adem, jouw medicijn ga ik dieper in op de relatie tussen adem angst, stress en het verwerken en reguleren van emoties. Bestel hier hier.
“Topboek! Heel informatief en precies wat ik nodig had!” - Kristin ⭐⭐⭐⭐⭐
Wil je direct met ademhalingsoefeningen aan de slag, lees dan ook dit e-book: Het Grote Ademoefeningen Boek. Een complete gids met de 20 beste oefeningen bij angst, stress, slapeloosheid, pijn, en nog veel meer.
Bekijk ook:
In Jouw adem, jouw medicijn lees je alles wat je moet weten over ademhaling in relatie tot een goede gezondheid, stress, burn-out, chronische pijn, trauma, verbinding met jezelf en meer. Het boek zit vol belangrijke inzichten, tips, tools en praktische oefeningen voor meer rust en geluk in je leven.
Bestel jouw exemplaar