Een ijskoude douche? Als je het me jaren geleden had gevraagd, was ik hard weggerend. Maar sinds ik dagelijks koud douche, en de vele voordelen ervaar, wil ik nooit meer anders. Wat gebeurt er in je lijf en waarom is zo’n koude douche zo goed voor je? Zeven voordelen van koud douchen.

De voordelen van een dagelijkse koude douche: fitter, gezonder, blijer en energieker

Het klinkt voor velen vrij spartaans: vrijwillig onder een ijskoude douche gaan staan. Zo heb ik er ook altijd tegenaan gekeken, totdat de Wim Hof Methode op mijn pad kwam. Inmiddels zorg ik elke dag voor een koud bad dan wel een koude douche. Ik voel me niet alleen vele malen beter en energieker, zowel fysiek als mentaal, ik ben daarnaast ook oprecht gaan genieten van de sensaties die de kou met zich meebrengt. Once you go cold…

Zie ook: persoonlijke ervaring met het Fenomeen van Raynaud én koudetraining

7 voordelen van koud douchen

Als iets goed voelt, dan ga je ermee door, zo simpel is het. Maar waarom voelt het zo goed? Wat gebeurt er in je lichaam, wat zegt de wetenschap over de effecten van een koude straal?

1. Koud douchen verhoogt je weerstand

De Nederlandse orthopedisch chirurg Geert Buijze deed in 2016 in het AMC een klinische test naar de effecten van 30 dagen op een rij koud douchen. Een groep nam elke dag een ‘normale’ warme douche, een andere groep douchte 30 seconden koud af, een groep 60 seconden en een groep 90 seconden.

Minder ziekteverzuim door koud douchen

Wat bleek: het ziekteverzuim onder de mensen die elke dag koud afdouchten - de lengte maakte hierbij geen verschil - lag 29% lager dan bij de controlegroep die alleen warm douchten. De kouddouchers waren minder ziek, voelden zich energieker en waren productiever op werk. Ook al is er meer onderzoek nodig en is het lastig hier keiharde conclusies uit te trekken, de uitkomsten zijn op z’n minst interessant.

Meer afweercellen in je bloed dankzij de koude douche

Een onderzoek van het Thrombosis Research Institute in Engeland liet eerder al zien dat mensen die dagelijks een koude douche nemen, een betere weerstand ontwikkelen tegen virussen en bacteriën. De schok van de kou stimuleert de aanmaak van leukocyten, oftewel witte bloedcellen, de afweercellen in je bloed. Dagelijks een koude douche boost op die manier je immuunsysteem en wapent je beter tegen bepaalde ziekten en infecties, om te beginnen een verkoudheid of de griep.

Betere afvoer van afvalstoffen door koud douchen

Daarnaast blijkt die koude straal je lymfesysteem te stimuleren. Het lymfestelsel is het netwerk van bloedvaten die helpen om afvalstoffen, bacteriën en microben uit je cellen te verwijderen, als een superslim intern reinigingssysteem. Dat lymfestelsel is afhankelijk van je spieren, wanneer die samentrekken kan de lymfevloeistof - dat alle afvalstoffen meeneemt - worden rondgepompt. Als je weinig beweegt of op een andere manier je lymfesysteem aan het werk zet (hallo: koude douche), kan het traag of inefficiënt worden. De vloeistof stagneert en afvalstoffen en toxines hopen zich op, wat kan uiten in verkoudheid, gewrichtspijn, infecties of ziekten. Laten stromen die vloeistof dus, een koude douche geeft je systeem een flinke flush!

Aanmaak glutathion: de moeder der antioxidanten dankzij de kou

Blootstelling aan de kou zorgt ook voor een toename van glutathion in je lijf, een antioxidant. Gluthathion zorgt ervoor dat alle andere antioxidanten (vitamines, mineralen) optimaal kunnen presteren, en is daarmee de belangrijkste lichaamseigen stof die zich bezighoudt om gifstoffen, waaraan wij continu blootstaan, onschadelijk te maken. Voldoende gluthathion in je systeem helpt om ziekte te voorkomen en sneller te herstellen, het zorgt er daarnaast voor dat je lichaam zich beter standhoudt tijdens stress.

Kortom: een koude douche is een powerboost voor je immuunsysteem.

2. Koud douchen maakt beter bestand tegen stress

Een gezond lichaam heeft een flexibel zenuwstelsel dat makkelijk kan switchen tussen actie en rust, tussen rennen en stilstaan, tussen focus en dromen, tussen aan en uit. De ‘aan’ stand in je systeem is in feite een stressreactie en dat is helemaal oké en gezond, zolang je er niet (te lang) in blijft hangen. Veel stress in je leven ondermijnt de flexibiliteit van je zenuwstelsel (en je algehele gezondheid), het lukt dan niet meer om goed en volledig te ontspannen en herstellen, iets wat een lichaam uiteraard ook hard nodig heeft.

Flexibeler zenuwstelsel dankzij een koude douche

Een manier om de flexibiliteit van je zenuwstelsel te trainen, want dat is zeker mogelijk, is het dagelijks nemen van een koude douche. Die douche geeft je als het ware een shock, het activeert snel en direct je sympathische zenuwstelsel - die afdeling die verantwoordelijk is voor actie: ook bekend als je fight-or-flightsysteem. Je zet je lichaam kort onder acute stress, maar je blijft staan tot je lichaam weer rustig is. Je ademt kalm en gecontroleerd door de kou heen, zo geef je je systeem in feite het signaal af dat alles veilig en in orde is, dat het kan ontspannen, ondanks de kou.

Je leert je lichaam zo om te ontspannen vanuit stress. Net als wanneer je een spier traint: elke keer dat je er druk op uitoefent wordt deze sterker en elke keer kan hij meer aan. Bij regelmatige koude ‘training’ zal je gaan merken dat je ook tijdens je dag sterker wordt om met wisselende, uitdagende omstandigheden om te gaan, het traint je om kalm te blijven / worden in de situatie, wat de dag je ook voorschotelt.

3. Koud douchen bevordert je bloedcirculatie

Wanneer je lichaam wordt blootgesteld aan kou, gaat je lichaam hard werken om je tegen die kou te beschermen. Mooi hoe dat proces werkt. Zo zullen je bloedvaten vernauwen (vasoconstrictie) waardoor er minder bloed naar je handen en voeten stroomt, zodat het bloed bij je core blijft, bij alle vitale organen. Het bloed wordt krachtiger en effectiever door je lichaam gepompt.

Na de blootstelling aan kou, verwijden je bloedvaten (vasodilatatie) en gaat het bloed weer vrijelijk stromen. Een regelmatige koude douche werkt zo als training voor je bloedvaten (open, dicht, open, dicht), het bevordert de bloedcirculatie en het versterkt ons zogenaamde cardiovasculaire systeem, een gezonde bloedsomloop van het hart naar alle organen, spieren en weefsels en weer terug. Een goede circulatie zorgt er bovendien voor dat alle cellen optimaal worden voorzien van de voedingsstoffen en energie die ze nodig hebben.

4. Koud douchen kan helpen bij depressie

Door de blootstelling aan het koude water, komen er endorfines vrij in je lichaam, ook wel: gelukshormonen. Die bevorderen gevoelens van blijheid en optimisme, daarnaast werken ze pijnstillend, wel zo handig in de kou. Ook maak je noradrenaline aan, een hormoon dat depressie zou tegengaan, dat wil zeggen: over het algemeen kan je zeggen dat mensen met te weinig noradrenaline zich depressief voelen.

Ook blijkt een koude douche als een soort elektroshocktherapie te werken, aldus dit onderzoek. Door onder de koude straal te gaan staan, wordt er een overweldigende hoeveelheid elektrische impulsen van alle zenuweindjes naar je brein gestuurd, iets wat zou kunnen resulteren in een antidepressief effect. Gratis therapie uit je eigen douchekop: worth a shot.

5. Koud douchen met maakt je energiek en scherp

Een koude douche werkt als een driedubbele espresso zo goed, het is een energy boost van heb-ik-jou-daar. Moeite met op gang komen ‘s morgens? Na een koude douche sta je gegarandeerd aan! Het maakt je lichaam energieker en je geest scherper en meer alert. Dat werkt door in de rest van je dag. Een ijskoude douche werkt trouwens ook super bij een kater(tje), die spoel je zó door het doucheputje.

6. Koud douchen geeft huid en haar glans

Tot nu toe ging het met name om de voordelen voor de binnenkant van je lijf, maar het oog wil ook wat natuurlijk. Een koude douche is een ‘grootmoeders tip’ als het aankomt op een stralende huid en haar. We weten allemaal wel dat warm water je huid uitdroogt. Het omgekeerde blijkt ook zo te zijn: ijskoud water helpt onze huid én haar te voorkomen dat deze te veel natuurlijke oliën verliest.

Daarnaast zorgt een koude douche ervoor je poriën en haarschubben zullen sluiten, waardoor je huid en haar er glanzend, sterk en gezond gaat uitzien. Tegen dit gratis beauty-advies kan geen dure créme of masker tegenop.

7. Koud douchen helpt bij afvallen

Yes, dat lees je goed: koud douchen helpt bij afvallen. Een logische verklaring: door blootstelling aan de kou gaat je lichaam extra hout op je kachel gooien zodat er extra energie vrijkomt om je warm te houden. Je gaat dus meer verbranden.

Bruin vet aanmaak dankzij koud douchen

Bij regelmatige blootstelling aan kou, gaat je lichaam meer bruin vet aanmaken. Je hebt in feite twee soorten vet in je lichaam: bruin vet en wit vet. We denken vaak dat het goed is om vet te verliezen en dat vet slecht voor ons is, maar dit ligt wat genuanceerder.

Bruin vet zorgt ervoor dat de energie (calorieën) in je lichaam omgezet worden in warmte, zodat je lichaamstemperatuur op peil blijft. Hoe meer bruin vet in je lijf, hoe meer je kunt verbranden. Wit vet zet energie daarentegen niet om, maar slaat het op. Dit is het vet dat je ziet rondom je organen en - dit is het vet waar we graag vanaf willen - onder je huid. Teveel hiervan zorgt voor overgewicht.

De kou blijkt dus een stimulans voor de aanmaak van bruin vet en dat bruine vet zorgt ervoor dat je energie in je lijf en (uiteindelijk) het witte vet kan worden verbrand. Nu is het uiteraard niet zo dat je al je overtollige kilo’s zomaar door het putje kan spoelen, je zult ook je leefstijl (voedsel, beweging) moeten aanpassen, maar een koude douche stimuleert die leefstijl - en je verbranding - sowieso!

Koud douchen als routine: hoe te starten?

Het is duidelijk: koud douchen komt met vele voordelen. Het maakt je gezonder, energieker en beter bestand tegen ziekten, infecties en stress. Let wel: je kunt die voordelen alleen gaan plukken wanneer je er een routine van maakt. Eén keer koud douchen is leuk, een dagelijkse koude straal op je hoofd maakt het verschil.

Hoe te beginnen met een koude douche:

• Neem een gewone, warme douche, doe alles wat je normaal ook doet.

• Klaar met wassen? Begin dan langzaam de kraan richting koud te draaien, lauw is in eerste instantie prima.

• Blijf 2 of 3 minuten onder de lauwe douche staan, terwijl je er langzaam en diep doorheen ademt.

• Heel kalm ademhalen - door je neus - helpt aan alle kanten: het kalmeert je hoofd en verzachte alle gevoelens van ongemak. Most of all: hoe langzamer je ademt, hoe meer ontspannen je wordt, je leert zo dus om te ontspannen in de kou (stressor).

• Neuriën en zingen werkt trouwens ook super: niet alleen maakt dit de koude douche tot een vrolijk ritueel, het helpt je ook ontspannen.

• Draai elke ochtend de kraan een tikje kouder en probeer er elke dag een tikje langer in te blijven staan.

• Je zult al snel merken dat het helemaal niet zo’n opgave bleek en dat je eigenlijk nooit meer anders wilt.

Het advies: probeer het dertig dagen op een rij en kijk hoe het voor je werkt. Sowieso een cool experiment!

Voor de beste koude douche of ijsbad-ervaring thuis, check Passion Ice Baths. Zij hebben ijsbaden en ook een speciale ijsdouche, die zijn ontwikkeld in samenwerking met Wim Hof.

Bekijk ook: