Als je goed voor jezelf zorgt, zorg je automatisch ook goed voor de ander. Dit wéten we vaak wel, maar in de praktijk blijft het een uitdaging. Hoe zorg je voor voldoende tijd voor jezelf, en hoe geef je jezelf wat je daadwerkelijk nodig hebt, terwijl de buitenwereld continu om jouw aandacht blijft vragen? 

Psycholoog Liesbet Willems over het belang van zelfzorg (en hoe je er beter in kunt worden)

Liesbet Willems is (trauma)psycholoog en gezondheidscoach, en heeft zich in de afgelopen jaren meer en meer ontwikkeld als mentor in mentaal en fysiek welzijn van vrouwelijke ondernemers en leiders. Want juist bij deze hardwerkende groep is zelfzorg iets wat bovenaan het prioriteitenlijstje zou mogen staan, en wat tegelijkertijd een van de grootste uitdagingen is.

Tijd voor jezelf is essentieel (en niet egoïstisch)

Waarom is tijd voor jezelf nemen zo belangrijk?

Liesbet: “Tijd voor jezelf nemen en écht tot rust kunnen komen is essentieel voor je brein. Het helpt om helderder te denken en efficiënter te werken, en je creativiteit en probleemoplossend vermogen nemen toe. Tijdens rustmomenten reguleert je zenuwstelsel, wat ervoor zorgt dat je draagkracht om met moeilijke dingen om te gaan, vergroot. 

Ik hoor in mijn praktijk vaak dat mensen, zeker vrouwen, het idee hebben dat zichzelf op de eerste plaats zetten egoïstisch is. Het tegenovergestelde is waar. Wanneer je goed voor jezelf zorgt, kan je met opgeladen batterij zorgen voor de mensen die je graag ziet. Wanneer je ten koste van jezelf iedereen rondom je tevreden probeert te houden, en jezelf hierbij voorbij loopt, eist dat op den duur zijn tol. Je ervaart meer en meer stress, en op termijn ontwikkel je fysieke klachten of val je uit met een burn-out. Daar hebben de mensen rondom je ook niets aan.

Dit geldt ook wanneer je voortdurend veel voor anderen doet, maar daar eigenlijk wat voor terug verwacht. Er is niets mis met anderen willen helpen, maar soms kan het bijvoorbeeld gaan over de behoefte om erkenning te krijgen van anderen, en gezien worden. Wanneer je dan niet krijgt waar je op hoopte, kan dit voor frustraties zorgen.

Ik wil overigens niet zeggen je alleen maar op je eigen noden moet focussen en je niets van anderen hoeft aan te trekken. Dat is inderdaad egoïstisch. Het gaat om het vinden van een evenwicht en je eigen noden samen met die van de anderen in de weegschaal te leggen. Jouw noden zijn minstens even belangrijk als die van je kinderen of die van je klanten of cliënten. Ook wanneer je een zorgberoep uitoefent.”

Stop met meegaan in de verwachtingen van anderen

Waarom vinden we het vaak zo lastig om tijd te nemen voor onszelf?

Liesbet: “We streven ernaar om te voldoen aan bepaalde verwachtingen, die van onze ouders, en van de maatschappij. Op zich is dit niet vreemd; ons brein is als het ware geprogrammeerd om dit te doen. Er heerst daarnaast in onze samenleving een echte prestatiecultuur en het lijkt bijna of altijd druk zijn aantoont dat je het goed doet en succesvol bent.

Er ontstaat een probleem wanneer je je als volwassene te veel laat leiden door verwachtingen van anderen, meedraait in de ratrace en hierbij je eigen noden verwaarloosd. Voortdurend proberen te voldoen aan allerlei verwachtingen brengt je verder en verder af van wie jij echt bent. ‘Self betrayal’ noemen we dat, zelfverloochening. Je raakt het vertrouwen in jezelf kwijt en durft niet meer te vertrouwen op je eigen intuïtie. 

Ik merk in mijn praktijk vaak dat veel vrouwen eigenlijk niet weten wie ze zijn als ze alle rollen die ze vervullen loslaten, en dat ze geen idee hebben waar zij echt blij van worden. Dat is vaak het geval wanneer je al jarenlang alleen maar bezig bent met het afstemmen op anderen. Vaak zijn dit patronen die al heel wat jaren spelen, en het kan dus best een uitdaging zijn om ze te doorbreken. Het gaat erom bewust keuzes te leren maken om het anders te doen, ook al heeft niemand het je geleerd en stel je anderen teleur. Dat vinden we vaak verschrikkelijk.”

Maak voldoende afspraken met jezelf

Hoe kan je meer leren kiezen voor jezelf?

Liesbet: “Je wil ten eerste je brein laten zien en geloven dat veranderen (wel degelijk) mogelijk is. Start met iets kleins voor jezelf doen, met bewuste aandacht. Kies iets dat bijna niet mis kan gaan. Denk aan een glas water drinken wanneer je wakker wordt, een korte ademhalingsoefening doen, een crème op je handen of gezicht smeren voor het slapengaan, of drie dingen noteren waar je dankbaar voor bent. Wat je concreet doet, maakt op zich niet zo veel uit, het gaat er vooral om dat je het iedere dag doet. Houd je gewoonte minstens een maand vol, iedere dag. Dit zorgt voor een succeservaring. Deze heb je nodig om je brein te laten zien dat het anders kan. 

Een andere tip is om op het moment dat jij je week- of maandplanning opmaakt, en voordat je begint met allerlei afspraken in te plannen, je eerst een aantal dingen inplant die jij echt leuk vindt, waar jij van oplaadt. Dit inplannen lukt vaak nog wel, maar de grote uitdaging is: laat hier niets, maar dan ook niets, tussen komen. Vaak zijn dit namelijk de zaken die het eerst geschrapt worden wanneer de agenda volloopt. De afspraken met jezelf zijn echter even belangrijk (of misschien wel belangrijker) dan de afspraken met werk, of die van je kind met de tandarts. Laat je brein je niet van het tegengestelde overtuigen!”

Ademhaling brengt rust en laat je brein beter werken

Welke rol speelt ademhaling hierin?

Liesbet: “Wanneer je bepaalde patronen wilt doorbreken en meer tijd voor jezelf wilt nemen, kan dit in het begin heel erg ongemakkelijk aanvoelen. Je brein houdt niet van verandering en zal allerlei excuses bedenken om je toch bij het oude bekende te houden. Je kan jezelf maar beter wegcijferen, want wat zullen de anderen wel niet denken, dit kan je toch echt niet maken? 

Ademhaling is een zeer behulpzame tool die je kan inzetten op momenten dat je hierbij uitgedaagd wordt. Het ongemak dat je ervaart, is namelijk een vorm van stress. Wanneer je stress ervaart, gaat je brein ervan uit dat er gevaar is. Je sympathische zenuwstelsel schiet aan, alles komt in teken van overleven te staan. Maar als je dan bijvoorbeeld een aantal keer na elkaar zo lang mogelijk uitademt, geef je je brein het signaal dat het veilig is en dat je tot rust kan komen. Dit werkt heel effectief als je veel last hebt van spanning en ongemakkelijke gevoelens.

Activatie van je sympathische (‘fight & flight’) zenuwstelsel gaat gepaard met kort, oppervlakkig ademhalen. Je kan je brein geruststellen dat er geen gevaar is door langzamer en dieper te gaan ademen. In eerste instantie dus vooral door je uitademing langer te maken. Hierdoor gaat je parasympathische zenuwstelsel, je rust-systeem, weer aan. Je wordt dan ook effectief rustiger. Door je parasympathische zenuwstelsel te activeren, wordt de overlevingsmodus uitgeschakeld en gaat je brein weer beter werken. 

Je ademhaling helpt dus om met ongemak om te gaan. En dat heb je nodig wanneer je patronen wilt doorbreken. Handig ook dat je je ademhaling altijd en overal met je mee neemt, je kan het dus ten alle tijden inzetten.”

Liesbet Willems - Mood Feelgood

Liesbet Willems is (trauma)psycholoog, gezondheidscoach, en mentor in mentaal en fysiek welzijn van vrouwelijke ondernemers en leiders. Ze heeft een praktijk in Vosselaar (BE).

Op 29 oktober ‘24 start de volgende editie van haar Mood Boost programma: ontworpen voor vrouwen – ondernemers, freelancers, en zelfstandigen – die verlangen naar verandering, maar niet weten waar te beginnen.

In een periode van 4 maanden werk je samen, in een groep, online. Je krijgt de kans om jezelf en je automatische patronen kritisch te bekijken en te doorbreken, zodat je dichter komt bij de persoon die je écht wilt zijn.

Er is een uitgebreid programma met diverse experts, waarbij ik (Nikki - The Breathwork Movement) ook een van de workshops zal verzorgen. Over ademhaling, uiteraard ;)

Meer info op www.moodfeelgood.be.

Bekijk ook: