Een goede, gezonde ademhaling is voor elk mens van belang. De manier waarop we ademen heeft grote invloed op onze fysieke, emotionele en mentale gezondheid - een feit waar niet iedereen weet van heeft. Met name voor zorgprofessionals is dit essentiële kennis om te hebben. Waarom is dat zo, en wat kan je ermee?

Een goede ademhaling als basis voor een goede gezondheid

Het is logisch als je denkt dat gezond ademhalen vanzelf gaat (want je ademt toch automatisch, en dat gaat toch prima?), maar niets is minder waar. Veel mensen hebben een chronisch disfunctioneel adempatroon, en dit kan verstrekkende gevolgen hebben. De manier waarop je ademt heeft namelijk grote invloed op hoe je lichaam functioneert en hoe je je voelt, zowel fysiek als mentaal.

Je kunt op vele manieren ademen. Snel, traag, veel, weinig, door je mond, door je neus, in je borst, in je buik en ga maar door. Al die variabelen zorgen voor een bepaalde reactie in je lichaam en hebben invloed op onder meer de pH-waarde van je bloed, je temperatuur, hartslag, hartritmevariabiliteit, hormoonhuishouding (zoals de afgifte van stresshormonen adrenaline en cortisol), spierspanning, de zuurstofafgifte aan je weefsels en zelfs op je gedachten en emoties.

In slechts een paar ademhalingen kun jij de gehele fysiologie van je interne systeem beïnvloeden, en dat is meteen de reden waarom kennis en bewustzijn van je ademhaling zo belangrijk is als je lekker in je vel wilt zitten. Een paar ademhalingen dus maar… Als je chronisch op een disfunctionele manier ademt, dat wil zeggen: een ademhaling die niet matcht met de situatie (bijvoorbeeld: je ademt veel te snel in rust, iets wat veel mensen doen), ontwikkelt je lichaam - vaak ongemerkt - allerlei klachten. Want je hebt meestal niet door dat jouw manier van ademen aan de basis ligt van jouw klachten, aandoeningen en blessures. En de huisarts, specialist of fysiotherapeut waar je vervolgens terecht komt, wijst je er in veel gevallen ook niet op.

Het belang van kennis van de ademhaling in de zorg

Dit is precies waarom kennis over de ademhaling voor zorgprofessionals zo belangrijk is: het kan veel klachten verminderen, verhelpen of voorkomen. Wanneer er in de zorg op een holistische, bredere manier wordt gekeken naar een patiënt of cliënt, kan vaak worden opgemerkt dat de ademhaling niet optimaal is en dus aandacht verdient. Zo krijg je als patiënt goud in handen, omdat je ademhaling de basis is van een goede gezondheid, en je hier zelf veel meer invloed op hebt dan je denkt. De ademhaling is in feite de afstandsbediening van je autonome zenuwstelsel.

Dat deze kennis heel waardevol (lees: essentieel) is, geldt niet alleen voor huisartsen en fysio’s, maar ook voor revalidatieartsen, sportartsen, tandartsen, manueel therapeuten, osteopaten, chiropractoren, massagespecialisten, podotherapeuten, trainers in de sport, yogadocenten, thuiszorgspecialisten en ga maar door. Het geldt voor iedereen die gericht is op het verbeteren van de fysieke en/of mentale gesteldheid van een ander mens.

Ademtraining voor zorgprofessionals

Er worden - gelukkig - steeds meer ademtrainingen aangeboden specifiek gericht op zorgprofessionals. Onder meer door ademtrainers Rob Koning (Mr. Breath), Wies van Beek (Breathcompany) en Gjalt Vlam (Adempro). Wat bieden zij precies aan en waar ligt voor hen de toegevoegde waarde?

Rob Koning - Mr. Breath

Wat bied je aan, en waarom?
“Wij bieden een tweedaagse ademtraining specifiek gericht op zorgprofessionals. De training is twee dagen, met twee weken ertussen. Zodat je de technieken die je leert op de eerste dag kunt beoefenen tussen de twee dagen, dit is erg belangrijk om ook zelf de kracht ervan te ervaren.

Je leert onder meer waarom een goede ademhaling zo belangrijk is, de fysiologie van ademhaling zodat je de adem beter gaat begrijpen (wat gebeurt er in je lichaam), wat de invloed is van je ademhaling is op fysiek, emotioneel en spiritueel niveau, en hoe je ziet waar de adem blokkeert in een lichaam en hoe je dit kunt beïnvloeden.

Daarnaast ga je uiteraard verschillende ademtechnieken toepassen en ervaren, zowel rustige als meer actieve. Zo leer je ook wat de fysieke sensaties betekenen die je tijdens oefeningen ervaart, hoe je de veiligheid bewaakt bij het geven van een ademoefening, en wat hyperventilatie of disproportioneel ademen is in relatie tot actieve ademoefening. Kortom: je heb na deze twee dagen ervaren wat de kracht van adem met jouw eigen lichaam doet, zodat je dit ook op een goede manier kunt doorgeven aan de mensen met wie je werkt.”

Waarom is volgens jou kennis over de adem zo belangrijk in de zorg?
“Onze ademhaling is een erg belangrijk onderdeel van onze gezondheid. Het wordt ook steeds meer als tool ingezet om de gezondheid te kunnen beïnvloeden. We weten - gelukkig - steeds meer over blokkades in de ademhaling en hoe we de adem kunnen inzetten voor bijvoorbeeld meer ontspanning, of juist meer energie. Met wat simpele oefeningen kun je als zorgprofessional al heel veel bereiken bij je cliënt of patiënt. Hoe je dat doet, en bovendien: hoe je dat op een verantwoorde manier doet, leer je tijdens de training.”

Wies van Beek - Breathcompany

Wat bied je aan, en waarom?
“Ik organiseer 2-daagse trainingen voor zorgprofessionals, genaamd ‘De Adem als Medicijn’. Zorgprofessionals is uiteraard een breed begrip, en betreft in feite iedereen die met mensen werkt, zoals trainers, coaches, artsen, psychologen of verpleegkundigen.

Tijdens de training leer je over het belang van een gezond en bewust adempatroon, de theorie over de ademhaling, de relatie tussen ons hoofd en lichaam, het proces van de cliënt en je eigen parallel proces, en hoe je kunt coachen via de adem. Verschillende ademhalingstechnieken komen aan bod, als ook de toepassing van aanraking en affirmaties.”

Waarom is volgens jou kennis over de adem zo belangrijk in de zorg?
“Onze ademhaling is erg belangrijk in ons leven. Het is de verbinding tussen je hoofd en je lichaam. Meer en meer laat ook de wetenschap van zich horen wanneer het gaat over het belang van een gezond adempatroon.

Veel mensen ademen te hoog en te snel. Veelal als gevolg van stress en ingrijpende gebeurtenissen in hun leven. Dit kan zowel op korte als op langere termijn klachten veroorzaken, denk aan een gehaast en opgejaagd gevoel, verhoogde spierspanning, hartkloppingen, concentratiestoornissen, emotionele instabiliteit en slaapproblemen. Maar ook bij longziekten als Covid, Copd en Astma kan het verbeteren van het adempatroon heel helpend zijn.

Wist je dat je binnen enkele minuten kan zorgen dat je patiënt, cliënt, deelnemer of werknemer minder stress ervaart? En dat dit eigenlijk ongelooflijk eenvoudig is? Het is mijn missie is om zoveel mogelijk mensen met de adem in contact te laten komen, het is zó heilzaam.”

Meer info: Breathcompany.nl/professionals

Gjalt Vlam - Adempro

Wat bied je aan, en waarom?
“De Adempro zorgtraining bestaat uit vijf lesdagen op locatie en vier online intervisies. Je wordt opgeleid om het werken met de ademhaling te integreren in je huidige werkveld als zorgprofessional. We richten ons op zorgprofessionals in brede zin, en dat is ook terug te zien in de deelnemers: huisartsen, fysiotherapeuten, psychiatrisch verpleegkundigen, leefstijlcoaches, psychologen, logopedisten, leraren, etc.

Naast het zelf ervaren en leren toepassen van ademoefeningen bestaat de training uit het analyseren van adempatronen en het opstellen en uitvoeren van een gepersonaliseerd adem-behandelplan. De ademtraining wordt onderbouwd met een gedegen wetenschappelijk fundament vanuit zowel anatomisch, fysiologisch en psychologisch perspectief. Zo wordt er aandacht besteed aan de polyvagaal theorie en de relatie tussen fysieke en/of psychische klachten en ademhaling. Ook komen alle verschillende stromingen binnen ademwerk aan bod. Tijdens de intervisies worden de lesdagen verdiept met casuïstiekbespreking.

Het doel van de training is het leren begrijpen van de werkende principes achter de ademhaling, zodat je als zorgprofessional effectief een oefening of interventie naar behoefte van de cliënt kan toepassen. De Adempro zorgtraining wordt gegeven door professionals die zich naast hun reguliere huisartsen- en psychotherapiepraktijk eveneens gespecialiseerd hebben in ademwerk. Zij hebben dus zelf ruime ervaring in het toepassen de ademhaling in hun werkgebied.”

Waarom is volgens jou kennis over de adem zo belangrijk in de zorg?
“Onze ervaring is dat in de opleiding van artsen, psychologen en andere zorgprofessionals weinig tot geen aandacht wordt besteed aan de ademhaling en de werking ervan op het lichaam, op mentaal en emotioneel gebied. Artsen leren bijvoorbeeld wel over de pathofysiologie van aandoeningen van de luchtwegen, maar niets over de effecten van de ademhaling hierop en hoe dit te beïnvloeden is.

Psychologen en coaches leren weinig over de regulerende werking van ademhaling bij oplopende emoties en stress, waarbij de ademhaling vaak geblokkeerd is of ingehouden wordt. De Adempro zorgtraining dicht dit gat door een holistische visie op gezondheid en welzijn te bieden, waarbij de ademhaling centraal staat.

Vaak is het betrekken van de ademhaling bij interventies een waardevolle toevoeging in het begrijpen en verhelpen van een klachtenpatroon. Het blijkt dan nét die missing link te zijn die nodig is om de cliënt zich beter te laten voelen.

Door meer kennis te krijgen over (afwijkende) adempatronen kunnen ook ademhalingsinterventies worden ingezet die passend zijn voor cliënten/klanten. Cliënten krijgen daarbij tools in handen die ze zelf kunnen toepassen in hun dagelijkse leven. Denk bijvoorbeeld aan meer energie krijgen bij een burn-out, meer ontspanning bij stress of verlichting van angst- en pijnklachten.”

Meer info: Adempro.nl/training

Kortom: kennis over de ademhaling is essentieel voor iedereen die professioneel met mensen werkt, zeker in de zorg. Deze kennis is bovendien erg waardevol voor je eigen lijf en leven. Iedereen heeft baat bij een optimale ademhaling.

Bekijk ook: