Kan ademhaling helpen bij fibromyalgie? Ademwerk kan enerzijds helpen te ontspannen en pijn te verminderen, anderzijds ook om te helen van vastgezette emoties en trauma, wat een rol speelt bij het ontstaan van fibromyalgie.

Onderaan dit artikel vind je een video met James Nestor, schrijver van het boek Breath / Het Nieuwe Ademen, en Dr. Deepti Agarwal, anesthesist en pijnspecialist in het Lake Forest Hospital Chicago waarin de vraag ‘kan ademhaling helpen bij fibromyalgie’ wordt behandeld.

Wat is Fibromyalgie?

Fibromyalgie betekent letterlijk: pijn in bindweefsel en spieren. Klachten kunnen verschillen van persoon tot persoon en komen in verschillende gradaties voor, maar chronische pijn, stijfheid en vermoeidheid somt het wel op. Het heeft impact op alles wat je wilt doen in het leven (pijn en moe) en ook slapen is vaak een groot issue, ondanks dat je uitgeput bent.

Fibromyalgie is een lastig vast te stellen, maar ook lastig te behandelen aandoening. Het is niet bekend wat de oorzaak precies is. Het is geen ontsteking. Ook raakt je lichaam niet fysiek beschadigd. Wel kan je fysieke conditie achteruit gaan, aangezien je minder kan doen dan normaal. Er is geen afwijking in je spieren, wel wordt gedacht dat er ergens iets misgaat in het pijncentrum van je hersens. Dit is wat artsen erover (kunnen) zeggen.

Wat zijn symptomen van Fibromyalgie?

Bij fibromyalgie zie je vele symptomen, waarvan de volgende veel voorkomen:

• Chronische vermoeidheid

• Pijnklachten

• Stijfheid

• Krachtverlies in spieren

• Stemmingswisselingen

• Angsten en depressieve gevoelens

• Vergeetachtigheid

• Concentratieproblemen

• Hoofdpijn

Fibromyalgie behandelen, wat zegt de medische wetenschap?

De klachten van fibromyalgie lopen uiteen en ze kunnen ook met golven voorkomen: soms heftiger, soms verdwijnen ze een tijdje. De medische wereld worstelt ermee, er is namelijk geen specifieke behandeling om van fibromyalgie te genezen.

Wel geven ze verschillende opties om de pijn en de gevolgen van die pijn te helpen verminderen. Denk aan de fysio, oefentherapie, ergotherapie, ontspanningsoefeningen, de psycholoog, dieetadvies en medicatie (paracetamol, tramadol, slaappillen, etc).

Fibromyalgie klachten verminderen of verhelpen, wat kun je zelf doen?

De oorzaak van fibromyalgie is dus niet bekend, wel zie je de aandoening vaak voorkomen bij mensen die heel sterk reageren op stress. Vaak ook mensen die emoties onderdrukken of een traumatische ervaring hebben gehad. Ergens is er een verstoring in het autonome zenuwstelsel, dat is dan ook het punt van aandacht om fibromyalgie onder controle te krijgen.

Pijn heeft een essentiële functie in ons systeem: het waarschuwt ons voor dreigend gevaar. Pijn kan ontstaan na een fysieke beschadiging van je lichaam, maar ook gedachten en emoties kunnen pijn veroorzaken. Met name dit gegeven is interessant wanneer je je bedenkt dat de meeste gedachten en emoties die we hebben onbewust zijn. We hebben er dus niet zomaar bewust grip op, dat is ook precies wat het zo lastig maakt.

Stuur je ademhaling en beïnvloed je autonome zenuwstelsel

Duidelijk is dus wel dat er ergens iets verstoord is in de gezonde werking van het autonome (zelfsturende) zenuwstelsel bij mensen die lijden aan fibromyalgie. Het systeem geeft continu waarschuwingssignalen af in de vorm van pijn, terwijl er feitelijk geen bedreiging is. Het lichaam staat continu onder stress, continu ‘aan’.

Lang is in de wetenschap gedacht dat het autonome zenuwstelsel niet te beïnvloeden valt. Het werkt immers automatisch, je kunt niet bewust door je denken je bloeddruk, hartslag of hormoonhuishouding - die allemaal onder dit systeem vallen - sturen.

Inmiddels weet men beter. Onze ademhaling is ook onderdeel van het autonome zenuwstelsel, je doet het immers dik 20.000 keer per dag en daar hoef je - gelukkig - niet over na te denken. Maar diezelfde ademhaling is het enige onderdeel van ons zenuwstelsel dat we ook bewust kunnen sturen. En door dat te doen, hebben we ook invloed op al die andere processen die eronder vallen. Dat is het goede nieuws.

Herstel de balans en het zelfhelend vermogen van je lichaam, dankzij je ademhaling

Zonder hier diep in de ademhalingstechnieken te duiken, het is dus mogelijk de stressrespons van het lichaam te beïnvloeden en om te keren, via je ademhaling. Dit is een interessant gegeven voor iedereen natuurlijk, niet alleen als je last hebt van fibromyalgie.

Ademhalen is de snelste en meest effectieve ‘truc’ die je kunt toepassen om je lichaam te ontspannen en weer in de veilige haven te krijgen. Zodat het niet meer signalen van angst, paniek en rood licht gaat afgeven intern, maar van vrede, veiligheid en kalmte. Zodat het weer kan gaan doen wat het moet doen, zodat er weer balans ontstaat. Want een ding is zeker, de balans is verstoord. Maar die is dus te herstellen.

Een gezonde, kalme en gebalanceerde ademhaling helpt het lichaam ontspannen, helen, tot rust komen, detoxen en helpt de algehele gezondheid en het immuunsysteem te versterken. Een ongunstig adempatroon (lees: kort, oppervlakkig, snel) kan leiden tot allerlei klachten waaronder ook pijn, chronische vermoeidheid en slecht slapen. En dat zijn omstandigheden die zo’n ‘verkeerde’ ademhaling ook weer in de hand werkt, de kans is groot dat je in een vicieuze cirkel terecht komt. Zaak hem te doorbreken dus.

Hoe ontspan je, en doorbreek je de vicieuze cirkel van stress en verkramping?

Door bewust met je adem aan de slag te gaan, is de cirkel te doorbreken. Ontspannen en je lichaam in een veilige modus brengen (in het parasympathische deel van je zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor rust en herstel) is essentieel.

Enerzijds zijn er technieken die specifiek gericht zijn op ontspannen en stressverlichting, die enorm helpen. Denk aan Box Breathing (adem in 4 tellen in, houd 4 tellen vast, adem in 4 tellen uit en houd weer 4 tellen vast) of Coherent Breathing (gelijkmatige ademhaling, evenlang in als uit, zie ook dit artikel: Ontdek de kracht van hartcoherentie). Dit zijn technieken die simpel lijken, maar een enorme positieve impact hebben op je innerlijke systeem wanneer je ze regelmatig toepast. Daar staat de wetenschap inmiddels ook achter.

TIP: Speciaal voor deze ontspannende ademhalingsoefeningen heeft The Breathwork Movement, samen met componist Adrian Kuipers Breathing Music ontwikkeld: muziek die het tempo van de ademhalingsoefening aangeeft. Zo wordt het super simpel en fijn om een oefening te doen.

Fibromyalgie genezen dankzij de Wim Hof Methode

Daarnaast is de Wim Hof Methode ook erg heilzaam gebleken bij klachten van fibromyalgie. Lees bijvoorbeeld ook dit artikel: Wim Hof Methode, gezond of geschift? waarin Wim Hof Instructeur Tom Stijven vertelt hoe hij zijn fibromyalgie heeft overwonnen dankzij de techniek van Wim Hof, een combinatie van ademhaling, mindset en koudetraining.

Ondertussen heeft Tom zijn verhaal ook gedaan aan The Breathwork Movement, lees hier het interview over hoe Tom dankzij de Wim Hof Methode zijn fibromyalgie te boven is gekomen. Tom Stijven was ook een van de sprekers tijdens Het Adem Event van KUKURU en The Breathwork Movement, lees hier meer.

Wil je beginnen met bewust ademen, maar weet je niet hoe of waar te starten?
Dit artikel helpt je op weg: Hoe kies je de juiste ademhalingstechniek?

Adem experts James Nestor & Dr. Deepti Agarwal

Als beloofd hier de ‘expert Q&A’ video van James Nestor met Dr. Deepti Agarwal, anesthesist en pijnspecialist in het Lake Forest Hospital Chicago. Hierin werd de vraag gesteld: kan ademhaling helpen bij fibromyalgie? Ja dus, het kan zeker helpen.

Verder gaat de Q&A ook in op vragen als: wat is de beste ademhalingstechniek om stress te verminderen? Hoe kan je het beste ademen bij jicht, hypertensie of het syndroom van Raynaud? Je kunt de video hier terugkijken:

Meer feiten over de ademhaling ontdek je in deze boeken

James Nestor organiseert deze en meer ‘expert Q&A’s’ n.a.v. het boek dat hij heeft geschreven over de wondere wereld van de adem: Breath, The New Science of a Lost Art (Nederlandse vertaling: Het Nieuwe Ademen). Een meesterwerk, zo goed geschreven, vol humor en eye-openers.

Daarnaast is Blijven Ademen ook een interessant boek over hartcoherentie als je op een simpel uitgelegde manier meer wilt weten over de relatie tussen ademhaling, stress en burn-out.

Het boek The New Science of Breath van Stephen Elliott (helaas alleen in het Engels) geeft alle wetenschappelijk verdieping en onderbouwing als het op coherent breathing aankomt.

Bekijk ook: